Guman (gümân) sözcüğü Kürdçeden başka Türkçe, Arapça, Farsça gibi ve eski Sanskrit dillerde (Zend dilinde yazıldığı Avesta kitabı ve Pehlevice) rastlanmaktadır. Arkaik bir sözcük olması, iki zıt (olumlu: inanma, olumsuz: şüphelenme) anlamlar taşıması, özellikle hala Xalikan[1] Kürdlerin sözlü literatüründe (hafızasında) mevcut olması, bu yazının hazırlanmasında belirleyici olmuştur.
MEHER DAVAR – THE DIVINE JUDGE – NOSHIR H. DADRAWALA
In the Zoroastrian Calendar the year comprises twelve Mah (months) with each month aggregating exactly thirty Roj (days) and thus a year of three hundred and sixty days to which are added the stand-alone five days of the Gathawhich are not linked to any particular month. Lees verder Zoroastrian Calendar – Mah
Kürdler'de tevn halı dokuma sanatı oldukça eski bir gelenektir. Bu yüzden kullanılan terimlerin, orijin olma ihtimali oldukça yüksektir. Bu gelenek, teknoloji, kültür erozyonu, modernleşme ve hatta müdahalelere uzak olduğu için de, Kürd kültürünün önemli miraslarından birisidir. Bu sanat ile ilgili kullanılan terimlerin çoğu şimdilerde günlük hayatta kullanılmamaktadır. Tevn temaları yüzyıllara dayanır (dünyada bulunan en eski halı M.Ö. 3. – 4. yüzyıla ait), bu süreç içinde farklı akımların etkisi altına girmiş ve o dönemlerin özelliklerini de içinde alarak günümüze kadar gelebilmiş bir sanattır. Dolaysıyla, bu gibi konuların derinlemesi incelenmesi ve her terimin özel olarak tek tek ele alınması, Kürdlerin gizemli tarihi hakkında bir çok ipuçu verecektir.
İNDİR
Circumflexed vowels follow uncircumflexed vowels in alphabetization. The furtive i is indicated by italicization, e.g. bâwik ‘father’ but bâwkî ‘his father.’ Abbreviations: adj. = adjective; cond. = conditional; demon. = demonstrative; imprs. = impersonal (verb is always in the 3rd person singular); impt. = imperative; pl. = plural; pron. = pronoun; sing. = singular; subj. = subjunctive; pres. = present; v.i. = verb intransitive; v.p. = verb passive; v.t. = verb transitive (transitive implies that the past tense is formed on the ergative model, not that the verb necessarily takes a direct object either in Kurdish or in English). Generally, compound verbs are listed under the nonverbal element of the compound; compounds with frequently-occurring elements like dâ-, hał-, and pe- are listed under the verb. Lees verder Kurdi: Sorani
Avesta is the oldest extant Iranian language. It belongs to the Indo-Iranian family of languages. It is the mother of other Iranian languages like Old Persian, Middle Persian, Kurdish, Pashtu and Ossetic. Avesta heads the Iranian branch of Indo-Iranian language, just as Vedic Sanskrit is the source for the Indian branch, which has languages like Hindustani, Bengali and Marathi. The striking similarity between Vedic Sanskrit and Avestan is on account of their common origin.
English-Avesta Dictionary by K.E. Kanga (avesta.org)
Ancient Rites and Old Religions in Kurdistan, Lokman Turgut, 2013.
Bu makale çok sınırlı kaynak derlemesine dayanmaktadır. Bu yüzden yazı boyunca öne sürülenlerin çok daha fazla bir çalışma gerekmektedir. Eldeki veriyi, tekil de olsa, belki başka çalışmalara vesile olabilir umuduyla işleme ihtiyacı duyuldu. Bu araştırma, İç Anadolu Kürtleri arasında yapılan bir derleme esnasında karşılaşılan ve bir kuş ismi olan ‘SARTUNG’ ile başlandı. Bu terimin, hem lengüistik ve hem de tarihsel yönü ele alınarak, diğer dillerle olan bağlantılarının saptanmasına gidildi. Özellikle, sartung kelimesinin bileşenlerinden,“tung / tûng” sonekine odaklanılmıştır: kelimenin semantik özelliği, bölge diliyle temas ettiği muhtemel tarihsel dönem ve coğrafya sorgulanılmıştır.
Bu makale Ankara ve Konya arasında yaşayan Xalîkan (Halikan) Kürd topluluğunun kış mevsimine dair kültürel geleneklerini sunmayı amaçlamaktadır. Bunun için yapılan derlemelerde özellikle şimdilerde unutulmaya yüz tutmuş, eski halk takviminin izleri ve kavramları öne çıkmaktadır. Bu çalışma daha çok bu kavramları esas alarak şekil aldı. Buna rağmen, veriler yalnız yöredeki Kürdlerin değil, genel olarak Kürd kültürünün birikimini yansıtması açısından bir ön çalışma olarak değerlendirilebilir.
Citation from The Book of Iran: The History of Iranian Art, by Habibollah Ayotallahi, Translated by Shermin Haghshenas
THE ART OF THE SASANI DYNASTY PAGE – 116
A) The Characteristics and Nature of Ardeshir
Fars is one of the provinces that preserved its independent rule throughout the parthion period in spite of pledging to Parthian dynasty to act as the protector of Zoroastrianism and the Persian traditions of the Achaemenids. During the last century of the Parthian rule, this area was ruled by a prominetn figure called ''BABAK'' who considered himself a descendant of SASAN, one of the great religious and political men of Fars and the Achaemenid territory. Babak controlled the political and religious leadership of the inhabitans of Fars and chose the city Istakhr, near Persepolis as the centre of this rule. He had coins minted in his name and only followed the Pathian rules in political matters. His son Ardeshir called Artakshir in ancient Persioan, created an army and expanded his realm taking over Kerman and almost all of southern Persia. After the death of this father, as king and religious leader and having gained control of the two large provinces of Fars and Kerman, he moved the capital from Darabgird, the centre of this father's rule, to GUR in present day FIRUZABAD and built himself a large and magnifient palace. ADDAVA (Artabanus) 5th who was also Ardeshir's father-in-law reprimanded him in a letter and wrote: "You wrethched KURD, how did you dare to build such a royal residence? It was this insulting complaint that set off Ardeshir's campaign agaisnt ARDAVAN and took his place on throne. From this point onward GUR became known as ARDESHIR-KHURRA, i.e. "Glory of Ardeshir".
……..
